Stosunkowo mało u nas znane, nieśmiałe i łagodne alpaki udomowiono ponad 6000 lat temu. Są to parzystokopytne ssaki z rodziny wielbłądowatych, ich bliskimi kuzynami są lamy. Pochodzą z Ameryki Południowej, a starożytni Inkowie cenili je szczególnie za unikalne włókno.
Wierzyli również, że te otoczone aurą tajemniczości zwierzęta posiadały nadnaturalne moce, a ludziom podarowane zostały przez Pachamamę, Matkę Ziemię. Hiszpańscy konkwistadorzy wybili ponad 90 procent ówczesnej populacji alpak, ale na szczęście rdzennym mieszkańcom udało się uratować niewielką liczbę tych wspaniałych zwierząt – w surowym i odległym płaskowyżu Altiplano. Przez ostatnie czterysta lat liczba alpak stale rosła i obecnie żyje ich na świecie około trzech milionów, z czego 99 procent hoduje się w górskich rejonach Peru, Boliwii i Chile.
Alpaki doskonale zaadaptowały się do trudnych andyjskich warunków. By przetrwać mroźną zimę i upalne lato wytworzyły miękkie i gęste runo o właściwościach termoregulacyjnych, które miało chronić je przed surowym i ekstremalnie zmiennym klimatem przez cały rok. W obrębie gatunku występują dwie rasy – Huacaya oraz Suri. Alpaki Huacaya mają puszyste runo, jak u pluszowego misia, natomiast alpaki rasy Suri cechują długie, lśniące, bardzo miękkie i lekko kręcone loki, dochodzące do 50 cm długości. Każdy z tych dwóch rodzajów okrywy włosowej zapewnia swoiste korzyści, ale włókno alpak Suri jest trudniej dostępne i droższe.
Włókno o niesamowitych właściwościach pozyskiwane z runa alpaki jest jednym z najbardziej luksusowych włókien na świecie. Pod względem jakości przerasta je jedynie włókno wikunii, ssaka żyjącego dziko w Andach, uznawanego za przodka udomowionych alpak. Najbardziej unikalne i najlepsze na świecie włókno tego zwierzęcia jest dostępne zaledwie w minimalnych ilościach, ponieważ pozyskiwane jest od żyjących dziko osobników, które strzyc można tylko raz na trzy lata.
Alpaki są mało wymagające w porównaniu z innymi zwierzętami gospodarskimi, a ich chów jest przyjazny dla środowiska naturalnego i stosunkowo łatwy. Dzięki temu praktycznie każdy może zdobyć niezbędną wiedzę i zająć się hodowlą.
Wiąże się to z wyborem pewnego stylu życia, dającego wiele korzyści i możliwości całej rodzinie. Osoby, które zajmują się na co dzień alpakami, wywodzą się z różnych grup społecznych i wiekowych, a większość z nich zakładając farmę nie miała wcześniej do czynienia z hodowlą zwierząt i nigdy nie myślała o posiadaniu zwierzęcia bardziej wymagającego niż pies czy kot. Ich wspólną cechą jest częstokroć miłość do zwierząt, chęć pozbycia się stresu i pragnienie prowadzenia zdrowego stylu życia.
Alpaki potrzebują znacznie mniejszej powierzchni pastwiska niż inne zwierzęta hodowlane. Żywią się trawą i sianem, natomiast w warunkach europejskich potrzebują suplementów mineralno-witaminowych i białkowych, zapewniających im dietę zbliżoną do tej, jaką mają w naturalnym środowisku południowoamerykańskiego Altiplano. Nie potrzebują kosztownych ogrzewanych budynków, dobrze znoszą niskie temperatury zimą.
Dorastają do 128-151 cm długości, przy wysokości w kłębie od 80 do 100 cm i masie ciała od 48 do 84 kg. Charakteryzują się różnorodnym ubarwieniem, najczęściej spotykane są białe. Długość życia alpak wynosi od 15 do 25 lat, a ciąża trwa około 335-340 dni, po czym samica rodzi zazwyczaj jedno cria.
Alpaki są czyste i praktycznie bezzapachowe. Całe stado załatwia swoje potrzeby w jednym miejscu, więc sprzątanie jest proste i szybkie. Odchody alpak są cenione przez ogrodników i wykorzystywane jako bardzo dobry nawóz organiczny. Podeszwy alpak wyposażone są w miękkie poduszki, przez co zwierzęta te nie zadeptują pastwiska, na którym się pasą. Dzięki dwudzielnej wardze i przy braku górnych siekaczy alpaki odgryzają trawę kilka centymetrów nad ziemią, nie niszcząc całej rośliny i tym samym stymulując jej wzrost. Jako posiadacze trzech żołądków, wydajnie przetwarzają pokarm w energię, jedząc mniej niż inne zwierzęta hodowlane. Alpaki strzyże się raz w roku. Dobrze zaplanowana i konsekwentnie prowadzona hodowla może się stać źródłem pokaźnych zysków dla jej właściciela. Ciekawostką jest, iż w niektórych krajach, m.in. Wielkiej Brytanii i Australii, alpaki wykorzystuje się do ochrony owiec przed drapieżnikami.
Alpaki to wyjątkowo łagodne, inteligentne, miłe i ciekawskie zwierzęta. Ponieważ z natury nie bywają agresywne i nie stanowią zagrożenia dla człowieka, mogą przebywać w towarzystwie osób starszych i dzieci, przez co świetnie się sprawdzają jako zwierzęta „przydomowe”. Dzieci je uwielbiają… z wzajemnością!
Obok tradycyjnych zwierząt domowych, psów, kotów czy kucyków, alpaka może okazać się nieodzownym kompanem dzieci oraz dorosłych. Dzieci opiekujące się alpakami uczą się odpowiedzialności i szacunku wobec zwierząt, a alpaki mają niewątpliwie do nich słabość i są wdzięcznymi towarzyszami.
Łagodne spojrzenie nieśmiałej, ale ciekawskiej z natury Alpaki może zdziałać cuda! Unikalne predyspozycje alpak sprawiają, że doskonale nadają się one do terapii z udziałem zwierząt.
Badania wykazują, że zwierzęta pomagają nam pokonać stres związany z kontaktami z innymi ludźmi, zmniejszyć ciśnienie krwi, skierować myśli na zewnątrz i motywują do wykonywania trudnych zadań. Ich umiejętność niewerbalnej komunikacji zachęca do odkrywania unikalnych sposobów na wyrażanie siebie i rozwijanie nowego rodzaju interakcji społecznych. Znane i udokumentowane są pozytywne wyniki alpakoterapii w przypadku dzieci dotkniętych autyzmem oraz zespołem nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Do prowadzenia terapii z udziałem zwierząt wykorzystywane są alpaki niezależnie od ich wieku, zazwyczaj te, których włókno nie stanowi wartości hodowlanej. Jednakże muszą być one odpowiednio przygotowywane już od małego. Używanie alpaki w powyższym celu wymaga odpowiedniej wiedzy oraz przygotowania zarówno zwierzęcia, jak i opiekuna. Powinno zatem odbywać się pod okiem specjalisty.
